Bình Thuận nằm trong top 5 tỉnh/thành phố có bờ biển dài nhất Việt Nam. Diện tích và dân số cũng nằm trong top đầu. Thế nhưng, những gì Bình Thuận đang có tính đến thời điểm này có thể gói gọn trong hai từ QUÁ NGHÈO. Nếu loại các resort ven biển đi thì Bình Thuận gần như không còn gì ngoài cát trắng bao la. Thứ người ta “ấn tượng” về Bình Thuận bên cạnh biển đẹp bao la và cây thanh long có lẽ là… những vụ tai nạn kinh hoàng trên QL1A. Nếu Bình Thuận nằm ở một vùng ôn đới có nhiệt độ thấp thì người ta có thể dùng từ “ngủ đông” để nói về địa phương này. Nhưng Bình Thuận có nhiệt độ trung bình quanh năm luôn trên dưới 30 độ nên dùng từ ngủ đông e rằng không thỏa đáng. Hãy dùng từ …. (tôi không nói, dân Bình Thuận đánh chết tôi – Các bạn tự điền nhé) cho địa phương này có lẽ phù hợp hơn.
Vậy, tại sao Bình Thuận không phát triển được và có cơ hội nào cho BDS Bình Thuận không? Trước tiên, chúng ta hãy dạo quanh những vấn đề khiến Bình Thuận đi giật lùi nhé.
Thứ nhất, Hạ tầng giao thông
Tôi chưa đi tỉnh nào có hạ tầng giao thông tệ như ở Bình Thuận. Chỉ có vài con đường quốc lộ, tỉnh lộ và một số con đường trong thành phố, thị trấn được rải nhựa. Còn lại đa số là đường đất cát lô nhô, bụi mù mịt. Rất nhiều lần tôi và bạn bè của tôi đi Bình Thuận để tìm hiểu về cơ hội đầu tư ở đây nhưng đều tay không trở về. Trước khi đi chúng tôi phân tích, đánh giá thấy có rất nhiều tiềm năng nhưng đi xong trở về thì cảm xúc lại… tụt xuống tới đũng quần. Tại sao vậy? Bạn đừng chui vào các resort hưởng thụ, hãy thử đi vào các đường làng, xã ở đây để thương cảm người dân nơi đây. Đường cát nhỏ xíu, quanh co, chị Google chỉ đường cũng bó tay, rẽ trái, rẻ phải, rẽ trái, quay đầu… cuối cùng lắm cắm đầu. QL1A con đường huyết mạch và gần như độc đạo để kết nối thông thương Bắc – Nam chỉ có được 1,5 làn xe mỗi bên. Xe tải, xe container, xe hơi, xe máy… lẫn lộn chen chúc nhau. Chạy xe trên QL1A đoạn Bình Thuận là một màn tra tấn tinh thần còn hơn cả cực hình thời trung cổ. Bạn cứ khảo sát những người từng đi khảo sát cơ hội đầu tư ở Bình Thuận mà xem, họ sẽ có những cảm giác na ná như vậy. Chính giao thông kém đã kéo Bình Thuận thụt lùi quá xa về phía sau so với các địa phương khác.
Thứ hai, Thông tin quy hoạch
Thông tin quy hoạch đất của Bình Thuận cũng là một vấn đề khiến các nhà đầu tư cảm thấy lăn tăn. So với Đồng Nai, Bình Dương, TPHCM… thông tin quy hoạch sử dụng đất của Bình Thuận tôi đánh giá là kém nhất. Không có nhà đầu tư nào hào hứng đổ tiền vào một nơi chỗ không rõ ràng minh bạch, không có ai lại đi đầu tư vào một chỗ bất định, mơ hồ. Kèm theo đó là tình trạng sổ giả, sổ chồng sổ ở địa phương này bát nháo. NDT đương nhiên có có nhiều lựa chọn khác minh bạch hơn kể cả đồng bằng, trên núi, ngoài biển. Không nhất thiết phải là Bình Thuận khi nó tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là NDT nhỏ.
Thứ 3, Tài Nguyên và khí hậu, vị trí địa lý
Bình Thuận có diện tích tự nhiên khoảng 8,000km2 nhưng chủ yếu là đồi núi, bãi biển và đồi cát dạng bán sa mạc, thứ địa phương này thiếu nhất chắc là nước ngọt. Đổi lại địa phương này có bãi biển dài gần 200km, có nhiều danh lam thắng cảnh đẹp có 1-0-2. Nhưng tất cả cũng chỉ dừng lại ở dạng tiềm năng chưa được khai lộ. Nếu đầu tư làm nông nghiệp ở Bình Thuận sẽ bất khả thi vì thiếu nước, đất cằn cỗi khiến chi phí đầu tư, chăm sóc cao (may ra được cây thanh long tạm tạm được). Bình Thuận chỉ có thể phát triển về dịch vụ và công nghiệp. Dịch vụ thì chưa phát triển được như đã nói ở trên. Công nghiệp tỉnh này cũng có hơn 10 KCN nhưng tất cả cũng chỉ để cho vui. Tại sao công nghiệp Bình Thuận không thu hút được NDT mặc dù giá thuê đất rẻ? Tôi đọc trên mạng có vài trang thông tin của tỉnh Bình Thuận đưa tin chính quyền và các chủ đầu tư KCN họp bàn nói về các nguyên nhân và giải pháp. Nhưng tôi thấy họ không nói đúng nguyên nhân hoặc họ biết nhưng nói né tránh nó. Theo tôi có bốn nguyên nhân khiến các KCN ở đây ế ẩm.
(1) Nếu là doanh nghiệp kinh doanh nội địa thì thị trường tiêu thụ chính sẽ là miền Nam hoặc miền Bắc. Nếu đầu tư ở Bình Thuận giá thuê đất rẻ cũng không bù đắp được chi phí vận chuyển vào Nam, ra Bắc. Vậy thì NDT sẽ chọn đầu tư các KCN gần Hà Nội/ TPHCM thay vì Bình Thuận;
(2) Nếu là NDT xuất khẩu họ cũng sẽ chọn gần TPHCM/ Hà Nội hơn vì gần đây có giao thông thuận tiện, nhiều cảng nước sâu sẽ tiết kiệm đáng kể chi phí logistic;
(3) Ở vùng quê Nghệ An chúng tôi tuy nghèo nhưng vẫn có đá cho chó ăn và sỏi cho gà ăn (chó ăn đá gà ăn sỏi). Nhưng ở Bình Thuận không có gì ngoài cát nên không nuôi trồng được gì, các dịch vụ khác cũng không phát triển. Như vậy người dân ở đây sẽ không mặn mà ở lại quê hương để lập nghiệp vì có ít lựa chọn. Khi đã đến các địa phương khác tìm kiếm được cơ hội và thoát được rồi thì họ cũng không có hứng thú quay về quê vì không nhìn thấy tương lai gì. Nếu bạn không tin hãy về đây sẽ thấy rất ít thanh niên, chủ yếu là người già và trẻ em;
(4) Chính quyền Bình Thuận chắc đang rất do dự và giằng xé đấu tranh. Nếu chọn lựa các dự án sạch thì không có nhiều lựa chọn, nếu nhắm mắt gật đầu với các dự án bẩn thì phải đánh đổi quá lớn. Bình thuận vốn dĩ đã thiếu nước sạch trầm trọng, ở đây ít sông, hầu hết các sông đều ngắn và nhỏ. Nếu bây giờ chấp nhận các dự án bẩn thì không khác gì tự mình uống thuốc độc vào mình, cắt đi nguồn sống của 1,2 triệu dân. Giờ nước sông trong vắt sạch sẽ vậy người dân đã rất khổ rồi, nếu sông bị ô nhiễm nữa thì lúc đó muốn giữ dân ở lại quê hương e cũng khó. Mất dân sẽ mất tất cả.
